20.1 Recht op opvang en voorzieningen

Als een vreemdeling voor het eerst Nederland binnenkomt en asiel wil aanvragen dan moet hij zich melden bij de IND in AC Ter Apel. Vanaf het moment dat je cliënt een (mondelinge) asielwens heeft geuit, heeft hij recht op opvang in een opvanglocatie van het COA. Dit staat in de Wet COA en volgt uit de Opvangrichtlijn.^[1] Bij opvolgende aanvragen geldt dat je cliënt recht op opvang heeft vanaf het indienen van het aanvraagformulier voor de opvolgende aanvraag (M35-O).

De opvangcrisis in 2021 was de aanleiding voor een nieuwe wet: Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen, de Spreidingswet genoemd. De wet is ingegaan op 1 februari 2024.^[2] Doel van deze wet is het geven van een (structurele) wettelijke taak aan gemeenten bij de opvang van asielzoekers.

De Spreidingswet moet ervoor zorgen dat de overheid meer slagkracht heeft om de gemeenten te dwingen voor voldoende (goede) opvangplekken te zorgen. De regering wil zo verandering brengen in de situatie dat het COA afhankelijk is van de vrijwillige medewerking van gemeenten om asielopvang te realiseren en te komen tot een evenwichtigere verdeling van asielzoekers over gemeenten.^[3]