4.3.3 Rechterlijke toets

De toetsing van de rechtbank omvat een volledig ‘ex nunc’-onderzoek naar zowel de feitelijke als de juridische gronden, met inbegrip van (indien van toepassing) een onderzoek naar de behoefte aan internationale bescherming.^[31] Deze unierechtelijke norm geldt sinds het in werking treden van de herziene Procedurerichtlijn (PRi 2013/32/Eu) in 2015. De ABRVS heeft in een serie uitspraken op 13 april 2016^[32] uitgelegd wat deze toetsnorm betekent voor de Nederlandse praktijk. De bestuursrechter kan sindsdien het besluit op punten indringender toetsen.

De rechter mag nog steeds niet zelfstandig het asielrelaas beoordelen, maar neemt altijd het besluit van de overheid als uitgangspunt van zijn toetsing. Het oordeel over niet met bewijs gestaafde vermoeden van de asielzoeker toetst de rechter terughoudend en overige aspecten toets de rechter indringend. Dit maakt de nieuwe (inmiddels ingeburgerde) toetsingsmaatstaf ‘enigszins terughoudend’. De toetsing van de rechter blijft echter, mede ook onder invloed van het Unierecht, voer vormen voor discussie en is daarmee (nog) geen volledig uitgemaakte zaak.^[33]

Met name voor de motivering van het besluit toetst de bestuursrechter indringend of de beschikking voldoet aan de eisen die volgen uit de werkinstructie. Zo beoordeelt de rechter of voldoende rekening is gehouden met de correcties en aanvullingen, met het referentiekader en of het besluit aansluit op algemene landeninformatie. Als advocaat zal je dus ook die aspecten moeten nalopen.

Indien je als advocaat de op punten nog bestaande terughoudende toets ter discussie wilt stellen, zul je een actieve houding aan moeten nemen, goed beslagen ten ijs moeten komen en de rechter moeten uitdagen anders te doen dan tot nu toe.