Over deze leidraad

Kwaliteit

Binnen het rechtsgebied asiel is altijd veel aandacht voor kwaliteit. In het te ontwikkelen rechtshulppakket asiel was dit dan ook één van de belangrijkste elementen. De  rechtshulppakketten zijn geschrapt, maar het belang van kwaliteit en kwaliteitsborging staat onverminderd overeind. Dit heeft er mede toe geleid dat u deze nieuwe Best Practices Leidraad voor asieladvocaten voor zich heeft.

Best practices en dilemma’s

Deze Best Practices Leidraad bestaat niet alleen uit regels. Er is ook veel aandacht voor de dilemma’s waar een advocaat mee te maken krijgt. Juist die combinatie maakt deze leidraad zo nuttig voor de advocaat.

Ook zorgt de Best Practices Leidraad ervoor dat de advocaat gefaciliteerd wordt om de best mogelijke rechtsbijstand te leveren aan de rechtzoekende. Dit is uiteraard altijd belangrijk, maar bij deze kwetsbare groep rechtzoekenden is dit nóg meer van belang.

Toetsing

De Leidraad is tot slot ook onmisbaar vanwege de toetsing van de kwaliteit; de best practices vormen een gedegen kader waar de rechtsbijstand aan getoetst kan worden. De beroepsgroep toont met deze leidraad dan ook aan dat zij staat voor kwaliteit.

Bewezen, doelmatig en praktisch

De Best Practices Leidraad is bewezen en lerend; dit is inmiddels al de derde versie. De leidraad biedt een integrale kijk op de rol van de advocaat in het asielrecht. De best practices zijn doelmatig; ze vormen een gedegen weergave van kennis en ervaring, maar ook zijn het handvatten voor borging van kwalitatief goede rechtsbijstand en de continuïteit daarvan.

Door de praktische insteek op juridische én niet-juridische vaardigheden, de beroepsethiek en wat iemand mag verwachten van een asieladvocaat, draagt de leidraad bij aan mogelijkheden tot verbetering van het stelsel van de rechtsbijstand.

Tot slot draagt het bij aan zorg en aandacht voor het perspectief en de behoefte van de rechtzoekende.

Historie van de Leidraad

In 2005 verscheen de eerste leidraad voor de asieladvocaat. Zeven jaar later werd deze geactualiseerd en verscheen de Best Practice Guide ‘Bij de hand in asielzaken’. Het asielrecht staat nooit stil; niet in Nederland en zeker niet in Europa. Na de herziening van de leidraad in 2012 is het asielrecht behoorlijk gewijzigd. Er zijn nieuwe Europese richtlijnen en verordeningen van kracht geworden, waarvan de Kwalificatierichtlijn^[1] en de Procedure-richtlijn^[2] het asielrecht een nieuwe impuls hebben gegeven. Tijd dus voor deze herziening.

Voor en door advocaten

Uitgangspunt voor deze leidraad was: een document voor advocaten door advocaten. Als auteurs zijn dan ook uitsluitend advocaten benaderd. Voor de leescommissie is gekozen voor een vertegenwoordiging uit de wetenschap, rechtspraak, ministerie van JenV, specialistenverenigingen advocatuur, de NOvA, Vluchtelingenwerk en Raad voor Rechtsbijstand.

Online

Daar waar de vorige uitgaven in boekvorm waren, is er nu voor gekozen om de Leidraad alleen online te publiceren. De verwachting is dat er gedurende de komende jaren nieuwe aanpassingen nodig zullen zijn. In het Europees Parlement is het Migratiepact aangenomen wat binnen een aantal jaren zal leiden tot een nieuwe asielprocedure in Nederland. Met de huidige opzet kan de Leidraad snel worden aangepast aan de actualiteit.

Daarnaast is de online versie gebruiksvriendelijker: dat maakt het mogelijk om direct door te klikken naar de bronnen waarnaar wordt verwezen.

Opzet en structuur

Bij de opzet van de Leidraad is ervoor gekozen de procedure te volgen zoals die door de asielzoeker doorlopen moet worden (hoofdstuk 1 tot en met 6). Vervolgens worden bijzondere onderwerpen en thema’s behandeld (hoofdstuk 7 tot en met 15 en overige thema's 16 tot en met 21).

Kwaliteitsborging

De Best Practices Leidraad voor asieladvocaten is naast een zelfstandig document óók een essentieel onderdeel van kwaliteitsborging. Het is het kader waarvan wordt uitgegaan. Dit is zichtbaar bij de toetsing door de KRAV en de CIT.

Maar ook aan de voorkant van de kwaliteitsborging speelt de Best Practices Leidraad een belangrijke rol. In artikel 3 van de Inschrijvingsvoorwaarden van de Raad wordt het de norm genoemd waaraan de advocaat moet voldoen.

Tot slot zorgt de Best Practices Leidraad voor een helder overzicht van de kaders en normen. Deze staan aan het einde van bijna ieder hoofdstuk in de opsomming ‘doen en niet doen’; wat wordt van de advocaat verwacht.

Het is een prestatie op zich dat het alle betrokkenen is gelukt een overzichtelijke beschrijving voor de beroepsgroep zelf tot stand te brengen dat tegelijkertijd houvast biedt voor de rechtzoekende en instanties als de Raad voor Rechtsbijstand, KRAV en CIT.

Tekstuele keuzes

Nog een paar laatste punten van informatieve aard die niet onvermeld mogen blijven.

• De tekst is om praktische redenen geschreven in de ‘hij-vorm’, maar dit moet genderneutraal gelezen worden.
• Verder wordt in deze Leidraad niet (meer) uitgebreid ingegaan op algemene voorwaarden waar de asieladvocatuur zich uiteraard wel aan moet committeren, zoals de regels van de Orde van Nederlandse Advocaten^[3], de Inschrijvingsvoorwaarden voor asiel van de Raad voor Rechtsbijstand^[4] en wat verder van belang is voor de beroepsgroep.

Deze leidraad als kern

Wat verder nog vermelding verdient, is dat wat deze Best Practices Leidraad voor asieladvocaten heeft beschreven de kern zou moeten zijn van wat we met elkaar voor ogen hebben. Tegelijkertijd realiseren wij ons ook dat kwaliteit en wat daarmee samenhangt soms op gespannen voet kan staan met tijd en efficiëncy. De praktijk is weerbarstig en geeft in voorkomende gevallen reden tot afwegingen die niet altijd alle belangen kunnen dienen. Daar kan en mag ruimte voor zijn, als de gemaakte keuzes goed gemotiveerd worden.

Auteurs en andere betrokkenen

Deze Leidraad kon alleen gemaakt worden door de inzet van een groot aantal mensen.

Wij zijn veel dank verschuldigd aan de auteurs (Bart Toemen, Marieke van Eik, Hans Eizenga, Neal Blomjous, Flip Schüller, Andrea Pool, Yvonne Verkouter en Dymfie Cain) en de leescommissie (Sadhia Rafi, Karen Geertsema, Marloes van Zandvoort, Tim Wassink, Karin Zwaan, Wilko Anker, Stijn Smulders, Jasper Hoogendoorn, Eddy Sluiter en Marie-Claire van den Broek).

Verder danken wij Mascha Furth voor de ondersteuning bij het schrijven en redigeren en Anna Posthumus Meyjes, Henny Palmen en Annemarie Ruesink voor het ontwerp en de webpublicatie.

Tot slot

Wij hebben met veel plezier gewerkt aan deze Leidraad en zijn trots op het resultaat. Een Leidraad die door de digitale vorm, de gelaagdheid en actualiteitswaarde geschikt is voor alle asieladvocaten; startend en ervaren. Het biedt -als bijkomend voordeel- houvast voor andere partijen binnen het asielproces en geeft inzichten over de rol van de asieladvocatuur in brede zin in het immer dynamische asielrecht.

Bart Toemen (advocaat, co-auteur)

Hans Eizenga (advocaat, co-auteur)

Michelle van de Scheur (projectleider, Raad voor Rechtsbijstand)